दमक/
सबै नागरिकलाई सहज स्वास्थ्य पहुँच र सर्वसुलभ सुविधा होस भनेर नेपाल सरकारले स्वास्थ्य बिमा कार्यक्रम ल्याएको हो । वर्षमा ३ हजार ५ सय रुपैँया तिरेपछि परिवारका ५ जना सदस्यले १ लाख रुपैँया बराबारको स्वास्थ्य सेवा लिन सक्छन् । तर यहि शुल्क पनि तिर्न नसक्ने विपन्न नागरिक कयौ छन् । यहि कुरालाई मध्यजनर गरेर दमक नगरपालिकाले वडा स्तरबाट निशुल्क स्वास्थ्य बिमा गरिदिएको छ । यो सुविधा कसैका लागि सुखको सारथी बनेको छ भने कसैका लागि भने काग लाग्यो बेल पाक्यो हर्ष न विस्मत् जस्तै भएको छ ।
झापा दमक नगरपालिका वडा नं ६ कि वसन्त सुब्बाले स्वास्थ्य बिमा गराएको ३ वर्ष भयो । यसका लागि लाग्ने शुरुको शुल्क र अहिले सम्मको नविकरणका लागि उहाँले कुनै रकम तिर्नु परेको छैन । किनकी उहाँ वडा कार्यालयको सर्वेक्षणले विपन्न वर्गमा पर्नु हुन्छ ।
विपन्न परिवारकालागि वडाले स्वास्थ्य बिमामा लाग्ने सबै शुल्क तिरीदिन्छ । अहिलेका जनप्रतिनिधीको कार्यअवधि सम्म यो सुविधाको नविकरण गर्न पनि वडालेनै सहयोग गर्र्दै आएको छ । तर यसरी वडाले निशुल्क रुपमा गरिदिएको स्वास्थ्य बिमाबाट वसन्तले सहज भन्दा पनि सास्ती पाएको बताउनु भयो ।
उहाँ आफु र परिवारका सदस्य विरामी पर्दा उपचार गर्न दमक अस्पताल र आम्दा अस्पताल जानु हुन्छ । तर उहाँले आफ्नो पालो पाउन नै सक्नु भएन । बिरामले साह्रो पार्दा ३ दिन सम्म पनि आफ्नो पालो नआएपछि उहाँले त्यो बिमा कार्डनै फ्ँयाक्ने सोच्नु भएको थियो । तर वडाले आफुहरुको सम्मानकालागि निशुल्क बनाइदिएको भनेर त्यसको जतन गरेर राख्नु भएको छ । उपयोग बिहिन त्यो कार्ड आफुले पोल्टामा बोकेर हिड्ने मात्रै गरेको वसन्तले सुनाउनु भयो ।
त्यसो त सबैसँग सुब्बाको जस्तो तितो अनुभव मात्र छैन । यहि ठाउँकी जसोदा देवि लावतीकालागि भने वडा कार्यालयले गरिदिएको निशुल्क स्वास्थ्य बिमा बरादान नै सावित भयो । उहाँका परिवारको संख्या केहि ठुलो छ । ठुलो परिवारिक संख्या भएकोले घरमा बिरामी नटुट्ने गरेको उहाँले बताउनु भयो । यदि वडा कार्यालयले स्वास्थ्य बिमा नगरिदिएको भए आफुहरुको सबै कमाई उपचारमै खर्च गरेर सक्नु पर्ने स्थित आउने उहाँले बताउनु भयो । दैनिक मजदुरी गरेर उहाँले आफ्नो ११ जना परिवार पाल्ने गरेकोे सुनाउनु भयो । परिवार पाल्नै मुस्किल परिरहेको अवस्थामा अहिलेको महगो स्वास्थ्य उपचारको सेवा पाउनै मुस्किल हुने उहाँको अनुभव छ ।
दमक नगरपालिका वडा नं ६ को कार्यालयले हरेक वर्ष ६० जना विपन्न परिवारलाई निशुल्क रुपमा स्वास्थ्य बिमा गरिदिने गरेको छ ।
यसबाट विपन्न परिवारले सहज स्वास्थ्य पहुँच बनाउन सकुन भन्ने उद्धेस्य राखीएको वडा नं ६ का वडाध्यक्ष टेक बहादुर थापाको भनाई छ । ‘हरेक वर्ष यस अघि बिमा गरिदिएकाहरुको नविकरण गरिदिने, कोहि विपन्नले बिमा नै गर्न छुटेको भए नयाँ बिमा पनि गरिदिने कार्यक्रम छ ।’वडाध्यक्ष थापाले बताउनु भयो ।
दमक नगरपालिकामा जनप्रतिनिधी निर्वाचित भएर आएपछि विपन्न नागरिकका लागि केके गर्ने भन्नेबारेमा छलफल भयो ।
त्यसपछि आवश्यक निती बनाएर त्यसको कार्यान्वायन गर्न थालीयो । यहि क्रममा सामान्य बिराम लाग्दैमा उपचारनै गर्न र आवश्यक औषधि पनि खरिद गर्न नसक्नेका समुदायकालागि आफुहरुको कार्यकाल सम्म निशुल्क स्वास्थ्य बिमा गराउने नगरले निती बनायो । सोहि अनुसार अहिले नगरका सबै वडातहसम्म कार्यक्रम पुर्याइएको नगर प्रमुख रोमनाथ ओलीले बताउनु भयो ।
दमकका सबै वडाले आफ्नो वार्षिक कार्यक्रममा वडामा रहेका विपन्न परिवारलाई निशुल्क स्वास्थ्य बमिा गर्दै आएका छन् । यसको प्रयोगबाट विपन्न समुदायसले रकम अभावकै कारण मृत्यूवरण गर्नुपर्ने अवस्थाको अन्त्य हुने विस्वास लिइएको छ।