दमक, भदौ १९/
दमक ३ स्थित बेलडाँगी बजार । यहाँ खासगरी भुटानी शरणार्थीहरुको बसोबास छ । सन् १९९२ साल देखी भुटानबाट लखेटिएर आएकाहरुले शरण लीएर बसेका हुन । यो क्रममा अहिले यहाँ बसोबास गर्ने मध्ये ९५ प्रतिशत शरणार्थीहरु तेस्रो देश पूःनर्वासकालागी गइसकेका छन् । बाँकी रहेकाहरु कोहि नेपालमै बस्छु , कोहि जीवनको अन्तिम अवस्था सम्म भुटाननै फर्कन्छु भनेर बसेका हुन । केहि भने विभिन्न कागजी प्रकृया नपुगेका कारण तेस्रो मुलुक जानबाट बञ्चीत भएर बसेका हुन ।
यहाँ बसेहरुलाई दातृ सस्थाहरुले अहिले सिप सिकाएर उद्यममा लगाइरहेको छ । आय आर्जनसग जोड्ने बिभिन्न कार्यक्रमहरु गरीरहेको छ । कसैलाई हस्तकला बनाउने तालीम दिएर रोजगारको अवसर दिएको छ भने कसैलाई अन्य उत्पादनमुलक काम सिकाएर व्यवसायीक बनाउन उत्प्रेरणा गरिएको छ ।
यून एच सि आर अन्तर्गत लुथरन र एल डब्लु एफको सहयोगमा यस खाले कार्यक्रम शिविरमा निकै चले । तालीमपछि उत्पादन गर्न सक्ने पनि भए । तर उत्पादीत सामाग्री कहाँ लगेर कसरी बेच्नु ? भन्ने कुरामा दुविधा थियो । त्यही दुविधाको अन्त्यकालागी बेलडाँगी बजार दक्षिणमा एउटा बजार स्थापना गर्ने र यहाँ शिविरमा उत्पादन भएका सामाग्री साथै स्थानीयहरुले उत्पादन गर्ने कृषिजनय तथा अन्य उत्पादनको किनबेच गर्ने गरीको काम थालनी भयो । सन् २०१९ बाटै यहाँ बजार बनाउने कामको थालनी भएको थियो । तर विभिन्न प्रकृया पुरा गर्दै गर्दा भर्खरै मात्र यसको सुभारम्भ भएको छ ।
मंगलबार एक बृहत कार्यक्रमको आयोजना गरी उद्धघाटन गरीएको बेलडाँगी बजारले शिविरका शरणार्थीहरुलाई आज आर्जनमा जोडीदै व्यापार गर्न सहज हुने विस्वास एल डब्लु एफका कार्यक्रम निर्देशक गोपाल दाहालले गर्नु भएको छ ।
शिविरमा उत्पादन भएका सामाग्री अन्यत्रको बजारमा लगेर बेच्न केहि कठीन थियो । बजारीकरण गर्न पनि दुविधा । तर अहिले यहाँ एल डब्लु एफले बनाइदिएको पक्की संरचना छ । जहाँ आफ्ना उत्पादीत सामाग्रीलाई फिजाएर राख्दै बेच्न सहज भएको अनुभव यहाँ व्यापार गरीरहेका शरणार्थीहरुले प्रतिकृया दिएका छन् ।
भुटानी शरणार्थीहरुले व्यवसाय सुरु गरेपनि उनीहरु सरकारी दर्ताको प्रकृयामा भने आइसकेका छैनन । उनीहरुलाई प्रमुख जिल्ला अधिकारीसग समन्वय गरी व्यवसाय सञ्चालन गर्न पान नम्बरमा दर्ता हुने र वडाको स्किृतीमा मात्रै व्यवसाय सञ्चालन गर्ने गरीको व्यवस्था मिलाएर व्यवस्थापन गर्ने तयारी भइरहेको वडा नं ३ का वडाध्यक्ष नबिन बरालले बताउनु भयो ।
दमकको उत्तरी क्षेत्रमा बजार उद्धघाटन भएपछि यसले स्थानीय स्तरको व्यापार बढाउने छ । अहिले सिथील रहेको बजारी कारोबारमा केहि न केहि भएपनि चलायमान बनाउन यो बजारले समेत महत्वपूणर् भूमिका खेल्ने विस्वास दमक उद्योग वाणिज्य सघंका अध्यक्ष गोपाल गुरागाईको छ ।
यहाँ दमक नगरपालिका र एल डब्लु एफको संयूक्त लगानीमा बजारकालागी आवश्यक पर्ने टहराहरु निर्माण गरीएको छ । अहिले न्यूनतम भाडामा लगाइएका यी टहराको आम्दानीबाटै यो जमिनको भाडा तिर्ने र बजार व्यवस्थापनमा खर्च गर्ने नगरकी उप प्रमुख रेगिना भट्टराई प्रसाईले जानकारी दिनुभयो ।
दमक भौतीक रुपमा मात्रै नभएर अन्य काममा पनि विकसीत भइरहेको भन्दै दमक नगरपालिकाका प्रमुख राम कुमार थापाले भन्नु भयो ‘यस अघी हामीले दमकको दक्षीण तर्फ वडा नं १० स्थित सेतुमारीमा पनि बजार स्थापना गरेका थियौ । आज उत्तर तर्फ बेलडाँगीमा सुरु गरिएको छ । दमकको मद्य भागमा पुरानै बजार छदै छ । अव केहि दिनमै दमक ८ मा अर्गानिक कृषि बजार समेत उद्धघाटन हुने छ । यसले यहाँका स्थानीय उत्पादनको बजारीकरणमा मद्यत पुग्ने छ ।
यहाँ बिभिन्न व्यक्तिहरुको जमिन भाडामा लीएर बजार स्थापना गरीएको हो । नगरपालिकाले दिएको जानकारी अनुसार १५ वर्ष सम्मको सम्झौता ती जगिनधनीसग रहेको छ । जमिनधनीलाई बजारबाट आएको आम्दानीको ३५ प्रतिशत आम्दानी भाडा स्वरुप दिने र बाँकी ६५ प्रतिशत आम्दानीले बजारको व्यवस्थपन गर्ने सहमती भएको छ ।
यहाँ बजार बनाउन दमक नगरपालिकाले १ करोड २४ लाख रुपैँया, एल डब्लु एफ नेपाल यू एन ह्याविट्याटको तर्फबाट ८९ लाख र यून एच एच सि आरबाट १८ लाख गरी कुल २ करोड ३१ लख रुपैँयाको लगानी रहेको छ । यहाँ तरकारी तथा फलफूल बेच्नकालागी २० वटा स्टल, भुटानी शरणार्थीको आफ्नो व्यवसाय गर्नकालागी ३० स्टल र माछामासुको बिक्रिकालागी १२ वटा स्टल निर्माण गरीएको छ ।
