दमक/
पछिल्लो समय कोरोनोको तेस्रो भेरियेण्ट भनिएको ओमिक्रोनको जोखिम पनि कम हँुदै गएको छ । लक्ष्यण देखिएर पनि कतिपयले परिक्षण नगराएका कारण संक्रमित हुनेको संख्यामा कमी आएको जस्तो देखिन थालेको छ । तर मृत्यू हुने दरमा भने कमी आएको छैन । कोभिड नियन्त्रण गर्नकालागि सरकारले आईतबारबाट १८ वर्ष उमेर पुगेका सबैलाई बुष्टर डोजको खोप नै दिने भनेर घोषणा पनि गरिसक्यो । दमकका अहिले सम्म कोरोना रोकथाम तथा नियन्त्रण गर्न केके भए, कती खर्च भयो र यहाँका जनप्रतिनिधीको अनुभव चाहि कस्तो रह्यो भन्नेबारेमा कोभिड बुटिको तेस्रो श्रींखला अन्तर्गत १० औ भागमा तयार पारिएको छ ।
दमक छिमेकी पालिकाहरुको तुलनमा स्वास्थ्य संरचना भएको पालिका हो । यहाँ सरकारी र निजी सहित गरेर झण्डै एक दर्जन सस्थास्थ्य सस्था छन् । छिमेकी पालिकाहरुका नागरिक बिरामी हुँदा पनि उपचार गराउन आउने पहिलो गनतव्य दमकनै हो । त्यसैले दमकले अन्य पालिका भन्दा स्वास्थ्यको क्षेत्रमा धेरै काम गर्नुपर्छ भन्ने सोच राखेकै हुन्छ । यो कुरा कोरोनाको जोखिम सुरु भएका बेलापनि पुष्टि भयो । २०७६ साल चैत ११ गते सरकारले कोरोना रोकथाम तथा नियन्त्रण गर्नकालागि भनेर देशब्यापी लक डाउन गरेको थियो । यो अवधिमा कोरोना रोकथामका लागि अपनाउनु पर्ने ऐन तथा त्यसलाई कार्यान्वायन गर्न आवश्यक पर्ने बजेट पनि व्यवस्थापन गर्नु पर्यो । साथै त्यसबेला अति आवश्यकीय रुपमा रहेको क्वारेण्टाईन र आइसुलेनस बनाउन पालिकाहरुले लगानी बढाए । तर दमकका ३ ठाउँमा क्वारेण्टिाईन र २ वटा होटल सहित र एउटा सार्वजनिक समेत गरेर ३ वटा आइसुलेसन निर्माण गर्दा पनि अवस्थामा सुधार आएन ।
उपचार गर्न निकै संक्रमितहरु छटपटिएको थाह पाएपछि तत्कालै ३० शैयाको कोभिड उपचार केन्द्र अर्थात अस्पताल नै पनि बनाउनु पर्यो । संरचना मात्र बनाएर भएन त्यसलाई सञ्चालन गर्न आवश्यक उपकरणको जोहो र जनशक्ति व्यवस्थापन पनि निकै चुनौतीपूणर् थियो । तर हरेक चुनौती सामना गरेरनै भएपनि नगरपालिकाले हर सम्भव नागरिकको जीवन रक्षामा लागीनै रहेको नगरका प्रमुख प्रशाषकिय अधिकृत गणेश प्रसाद तिम्सिना बताउनु हुन्छ ।
संकट एक्लैले टार्न सकिन्न । यसमा सामुहिक साथ र एकता आवश्यक पर्छ नै । कोरोना रोकथाम तथा नियन्त्रण गर्नकालागि सबैभन्दा पहिला दमक नगरपालिकाले १ करोड रुपैँयो विप्पत व्यवस्थापन कोषमा रकम जम्मा गयो । त्यसपछि ५५ जनानै जनप्रतिनिधीले पाउने एक महिनाको पारिश्रमिक र कर्मचारीको पनि योगदानले कोषमा रकम बढ्न थाल्यो । पछि विस्तारै नागरिक स्तरबाट समेत आर्थीकका साथै जिन्सी सामाग्रीहरुपनि आउन थाले । स्वास्थ्य सामाग्रीको चरम अभाव भोगिरहेका बेला , विप्पन्नको घरमा चुल्हो निभिरहेको बेलामा सबैको साथ र सहयोगले यी चुनौती पार गरिरहिएको तिम्सिना बताउनु हुन्छ । यसकालागि नगरको सो कोषमा ३ करोड २१ लाख जम्मा भएको र विभिन्न काम गर्दा ३ करोड ६ लाख खर्च भएको तिम्सिनाले जानकारी दिनुभयो ।
त्यसबेला कोरोनाको त्रास भयावह थियो । कोरोना संक्रमित भन्ने थाह पाउँदा दुव्र्यहार सम्म पनि भए । जोखिम पनि अत्यन्तै थियो । तर ती सबैका बाबजुत पनि दमकका जनप्रतिनिधी, कर्मचारी कोरोना रोकथाम तथा नियन्त्रण गर्न रातदिन खटीरहे । संक्रमितलाई जनप्रतिनिधीले टेलिफोन मात्र गर्दापनि आत्मबल बढ्थ्यो । भेट्न जाँदा मेरा पनि कोहि आफ्ना रहेछन् भन्ने सम्मको अभिव्यक्ति बिरामीबाट आउने गरेको उप -प्रमुख गीता अधिकारी बताउनु हुन्छ ।
तर अहिले अवस्था सामान्य बन्दै गएको छ । सरकारले पछिल्लो पटक लगाएका प्रतिवन्धहरु पनि खुकुलो बनाउँदै लगेको छ । तर पनि जोखिम चाहि कम नभएको स्वास्थ्य सम्बन्धीका विज्ञहरुले बताइरहनु भएको छ । यसबाट बच्न सरकारले सबै नागरिकका लागि खोप अभियान चलाइरहेको छ। दमक नगरपालिकाले पनि खोप अभियानलाई निरन्तर्ता दिइरहेको छ । छुटेकाहरुले नगरको स्वास्थ्य शाखामा सम्पर्क गरेर खोप लगाउन निरन्तर अपील गरिरहेको छ ।
भिडियो