रौतहट — चन्द्रपुर–९ स्थित मुसहर बस्तीका अधिकांश स्थानीयले कोरोनाविरुद्धको खोप लगाएका छैनन् । खोपबारे चेतना अभावले उनीहरूले लगाउन चासो नदिएका हुन् ।
मुसहर अगुवा नेता नथुनी माझीले ७० घरधुरी रहेको बस्तीका अधिकांशले खोप नलगाएको बताए । खोप लगाएर के नै हुन्छ भन्ने मानसिकताका कारण लगाउन चासो नदिएको उनको भनाइ छ । ‘
मुसहर समुदायका मानिस यो सिजनमा बिहानैदेखि इँटाभट्टामा काम गर्न जाने गर्छन् । त्यसैले पनि खोप लगाउनेको संख्या न्यून छ,’ उनले भने । १०/१२ वर्षका बालबालिका पनि अभिभावकसँगै भट्टा जान्छन् । उनीहरूले पनि खोप लगाएका छैनन् ।
५८ वर्षीया रुकमतीदेवी माझी (मुसहर्नी) को परिवारमा श्रीमान् सुखल, ३ छोरा र दुई छोरी छन् । उनीहरू कसैले पनि कोरोनाविरुद्धको खोप लगाएका छैनन् । ‘कोरोनाले मरिँदैन । खोप लगाएर केही हुनेवाला छैन,’ उनी भन्छिन् । चासो नदिएकाले उनीहरूलाई खोप कहाँ र कहिले लगाउने भन्ने पनि थाहा छैन । खोप लगाउन जाँदा नागरिकता अनिवार्य गरेकाले पनि समस्या भएको उनीहरूको भनाइ छ । मुसहर समुदायमा अधिकाशले नागरिकता बनाएका छैनन् ।
जिल्ला प्रशासन कार्यालयका अनुसार रौतहटमा हालसम्म १ सय १९ जना संक्रमितको मृत्यु भइसकेको छ । रौतहटको जनसंख्या ५ लाख ८६ हजार छ । यीमध्ये अहिलेसम्म ४५ प्रतिशतले मात्र खोप लगाएको स्वास्थ्य कार्यालय गौरका प्रमुख सुरेश यादवले बताए । ‘दलित बस्तीका अधिकांशले खोप लगाएकै छैनन् । उनीहरूमा चेतनाको कमी छ,’ उनले भने, ‘खोप लगाएर के हुन्छ भनेर टाढिन्छन् ।
खोप केन्द्रमा आउँदैनन् । उनीहरूलाई राम्ररी सम्झाउनुपर्ने अवस्था छ ।’ स्वास्थ्य कार्यालयले दलित र खोप लगाउन नआउनेलाई लक्षित गरेर मोबाइल टोली गाउँ/गाउँ खटाउन लागेको यादवले बताए ।
स्वास्थ्य कार्यालयका अनुसार जिल्लाको मुसहर, डोमलगायत दलित बस्तीका अधिकांशले खोप लगाएका छैनन् । गुजरा–९ स्थित नदीको आडैमा रहेको अर्को मुसहर बस्तीका अधिकांशले खोप लगाएका छैनन् । बस्तीमा १ सय १९ घर छन् । बस्तीमा झन्डै २ सय बढी बालबालिका छन् । पछिल्लो समय मोडर्ना खोप १२ देखि १७ वर्ष उमेर समूहलाई विद्यालयमै पुगेर लगाउन अनिवार्य गरिएको छ ।
तर विद्यालयमा नजाने भएकाले मुसहर समुदायका बालबालिका खोप पाउनबाट वञ्चित छन् । गाउँका मुसहर अगुवा प्रकाश मुसहरले खोपबारे जानकारी गराउँदा पनि लगाउनै नमान्ने बताए । ‘खोप लगाउनै डराउँछन् । केहीकेहीले मात्र लगाए,’ उनले भने, ‘धेरैको नागरिकता छैन । त्यसले पनि समस्या भएको हो । खोपले के काम गर्छ भन्नेबारे चेतना पनि छैन ।’ जिल्लामा ६० वटा मुसहर जाति बसोबास गर्ने साना–ठूला बस्ती छन् । २ हजार ५० वटा घर छन् । २० हजारको हाराहारीमा उनीहरूको जनसंख्या छ ।