यासोक । पाँचथरको कुम्मायक गाउँपालकिा-४ रानीगाउँका अगुवा कसिान राजु खतविडा पहलिा ७ रोपनी क्षेत्रफलमा सुन्तला खेती गर्थे । सुन्तला बेचेर मनग्य आम्दानी पनि गर्दै आएका थएि । तर, अहलिे ४ रोपनी क्षेत्रफलमा उनको सुन्तला बगान खुम्चएिको छ ।
क्रमशः पात रातो हुने, फल बोटबाटै झर्ने र बोट सुकेर मर्ने समस्याका कारण उनी नरिाश भएका छन । ककसुन्तला खेती गरेको सुरु-सुरुमा ३ लाख ५० हजारसम्म आम्दानी हुन्थ्यो’ उनले भने, ककठूलो बगानमा लटरम्म सुन्तला पनि धेरै फल्थे तर, अहलिे बगान सुक्दै जान थालेको छ ।’ आम्दानी पन िवार्षकि २ लाख मात्रै हुन थालेको उनले सुनाए ।
सोही वडाका अर्का सुन्तला कृषक भीमवक्रिम सम्बाहाम्फेको पनि पीडा कम छैन । उनले सुख्खा मौसममा वभिन्नि रोग र करिाको प्रकोपका कारण बगान मासँिदै जान थालेपछ िबगान जोगाउन अनेकौं उपाय अपनाउँदै आएका छन् । बगानभत्रि प्लाष्टकि पोखरी नर्मिाण गरी सुन्तलामा संिचाइ पनि गर्दै आएका छन् ।
ककबगानभत्रि आलु र सागसब्जी खेती गर्न प्लाष्टकि पोखरीमा पानी जम्मा गरेको छु’ उनी भन्छन्, ककजमनि ओसलिो भएको ठाउँमा राम्रो उत्पादन भएको छ । सुख्खा ठाउँमा बोट सुकेर मर्न थालेको छ ।’ यस्तो अवस्थामा कसैले केही सहयोग नगरेको उनको गुनासो छ ।
बगान बचाउन वैकल्पकि उपायको खोजी गर्दै आएका अगुवा कसिान वीरेन्द्र सम्बाहाम्फे बगान बचाउन नसकेको गुनासो गर्छन् । उनको बगानमा पन िपात झर्ने र मर्ने समस्या छ । तमोर लफ्टि खानेपानी योजनाको पानीले संिचाइ गर्दै आएको उनको भनाइ छ ।
जल्लिाको सबैभन्दा बढी मक्लिाजुङ गाउँपालकिा र कुम्मायक गाउँपालकिामा सुन्तला उत्पादन राम्रो हुने गरेको छ । त्यस्तै याङ्वरक गाउँपालकिाको नागी, थर्पु, फदिमि नगरपालकिाको नाङ्गनि, याङ्नामलगायत क्षेत्रमा सुन्तला बढी उत्पादन हुने गरेको छ ।
तर, सुन्तला उत्पादनको क्षेत्र वस्तिार भए पनि उत्पादनमा वृद्ध िहुन नसकेको कृष िज्ञान केन्द्र पाँचथरले जनाएको छ । ज्ञान केन्द्रका प्रमुख सागर वष्टिका अनुसार गतवर्ष ७ हजार ६ सय ७५ टन सुन्तला उत्पादन भएको थयिो । कसिानले ६ सय ६९ हेक्टर क्षेत्रफलमा सुन्तला खेती गरेकोमा हाल बढाएर ६ सय ९१ हेक्टर क्षेत्रफलमा खेती हुँदै आएको छ ।
बर्सेबर्सेनि किसानले सुन्तला उत्पादनको क्षेत्र बढाए पनि रोग, करिाको प्रकोपका कारण उत्पादन घटेको भन्दै ज्ञान केन्द्रले वषिादी वतिरण गर्दै आएको वष्टिले बताए ।
